Mô tả
“Nho phong” là tác phẩm đầu tiên và hình như cũng là tác phẩm duy nhất được nhà văn Nhất Linh ký bằng tên thật, Nguyễn Tường Tam. Được viết vào những năm 1924, 1925 khi tác giả chưa đầy hai mươi tuổi, tác phẩm thể hiện cái ưu tư và ước vọng của một thanh niên mới bước vào đời và muốn nói lên điều mình suy nghĩ.
Nho Phong nói về cuộc đời của người phụ nữ xinh đẹp Lê Nương, con gái của một ông quan tri huyện nên ngay từ nhỏ nàng đã được nuôi dưỡng trong những chuẩn mực, lề thói của đạo Nho. Tình yêu của nàng và chàng thư sinh nghèo Dương Văn cũng được nảy mầm trong vòng tròn lễ giáo và tương kính của con người Nho gia.
Bên cạnh đó, các nhân vật khác trong tác phẩm được miêu tả với những nét tính cách như chính tựa đề của tác phẩm. Đó là ông Phủ về hưu nghèo nàn vì suốt đời làm quan với tình thương dân và lòng tự trọng. Bà Huấn, mẹ Dương Văn, là người đàn bà nhân từ, phúc hậu sẵn sàng giúp đỡ người khác khi thấy họ khổ dù cho mình cũng chẳng dư dả gì. Người vợ Lê Nương một đời chăm chỉ làm lụng để nuôi chồng, nuôi con, nuôi cháu. Người chồng Dương Văn thì quyết chí đèn sách dạy học, sống đời lương thiện chỉ mong được thoát cảnh nghèo khổ bằng việc đỗ đạt.
Xuyên suốt tác phẩm không có xuất hiện lấy một lần lời oán trách gì về cuộc đời, về con người, về xã hội dù cho hai nhân vật chính có lâm vào cảnh nghèo túng, khổ sở đến tận cùng vì nhà có tang mà hết cả tiền, không vay được ở chỗ nào hay gặp những điều xé lòng như bị người có tiền vu oan giá họa. Những nội dung và thái độ con người như vậy thì không mới, cũng bởi vì vốn được thoát thai từ quan niệm Nho giáo và chịu ảnh hưởng từ những gì tác giả học hỏi được trong sự giáo dục của nhà nước ta cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX.
Nho phong chính là một trong những tác phẩm cần đọc và đáng đọc cho những người yêu thích văn học Việt Nam đầu thế kỷ XX nói chung và những nhà nghiên cứu văn học nói riêng. Bên cạnh những từ ngữ Hán Việt ước lệ, câu văn nhiều vần theo lối biền ngẫu, tác giả có chú trọng đến việc sử dụng ngôn từ giản dị, chân thực và phản ánh trực tiếp tình cảm, cảm xúc của nhân vật. Việc đọc và phân tích kỹ những dấu hiệu nghệ thuật, ngôn từ trong Nho phong có thể giúp các độc giả cũng như nhà nghiên cứu có cái nhìn rõ nét hơn về ngôn ngữ văn học Việt Nam qua từng thời kỳ.Đây là tác phẩm đầu tiên và hình như cũng là tác phẩm duy nhất được nhà văn Nhất Linh ký bằng tên thật, Nguyễn Tường Tam. Được viết vào những năm 1924, 1925 khi tác giả chưa đầy hai mươi tuổi, tác phẩm thể hiện cái ưu tư và ước vọng của một thanh niên mới bước vào đời và muốn nói lên điều mình suy nghĩ.